«اندوه … فکرکردن با افکار خسته، بی آن‌که انسان فکر کند، با احساس‌ترین را حس کردن، بی آن‌که انسان حس کند، با اکراه نخواستن، بی آن‌که انسان نخواهد – همه‌ی این‌ها بی آن‌که اندوه باشد، در اندوه نهفته است و چیزی نیست جز بازگویی واضح یا انتقال اندوه.

اندوه … رنج کشیدن بی‌رنج، خواستن بی‌خواسته، فکرکردن بدون برآورد … مثل این‌که شیطانی در وجودش حلول کرده است، مثل جادوشدن از جانب هیچ. یعنی جادوگران یا ساحران کوچک عکس‌هایی از ما می‌گیرند و آن‌ها را دگرگون می‌سازند و باعث می‌شوند تا این دگرگونی از طریق ستارگان بر ما تأثیر بگذارند. وقتی این عکس را دریافت می‌کنم، به نظرم اندوه واکنش خشن نیروی جادویی شیطانی است که نه بر روی عکس من، بلکه روی سایه‌ی او تأثیر می‌گذارد. به سایه‌ی درون شخص من، به برون درون روان‌ام کاغذهایی می‌چسباند یا سوزن‌هایی فرو می‌کند. من مثل کسی هستم که سایه‌اش را فروخت، یا بهتر بگویم مانند سایه‌ی کسی هستم که خود شخص را فروخت.

اندوه … احتمالاً در اساس، نارضایتی اعماق روان است، چون برایش اعتمادی باقی نگذاشته‌ایم، تردید کودکی غم‌گین در درون ما، چرا که برایش اسباب‌بازی الهی نخریده‌ایم. شاید این اندوه، عدم‌اعتماد کسی است که دستی نیاز دارد تا هدایتش کند. و در مسیر تیره‌ی قابلیت‌های ادراک اعماق چیز دیگری جز بی‌صدایی شب که نتواند فکر کند، حس نمی‌کند، جاده‌ای فاقد جذابیت، چیز دیگری را نمی‌تواند حس کند …

اندوه … کسی که خدایان را دارد، هرگز اندوه‌گین نمی‌شود. اندوه، کمبود اسطوره است. کسی که اعتقادی ندارد، تردید برایش نامیسر است، چه‌بسا تردید از قدرت بی‌اعتمادی برخوردار نیست. آری، اندوه این است: فقدان قابلیت روانی، خود را به دست خطا سپردن، خط‌های فکری فقدان نردبان، تا بتواند با تمام قدرت از آن به سوی حقیقت بالا برود …»

کتاب دل‌واپسی، فرناندو پسوآ
ترجمه‌ی جاهد جهانشاهی، مؤسسه‌ی انتشارات نگاه، چاپ اول، ۱۳۸۴، قیمت ۳۰۰۰ تومان
انتخاب از صفحه‌ی ۲۲۴، ۲۲۵ و ۲۲۶

:: نمایش‌گاه کتابِ امسال، خالی از مردمِ همیشه در صحنه‌ی سابق بود و البته، از نظر حضور ناشرها و کتاب‌ها هم تعریفی نداشت. کماکان، نشر چشمه نبود و ناشرهایی مثل کویر، نیلوفر سپید، حامی، ملائک و …. آن‌هایی هم که بودند دوتا کتاب را داشتند و چهارتا را نداشتند.

:: بعد از سی سالِ آزگار زندگی و انواع کتاب‌خری، هنوز نمی‌دانم آیا می‌توانم به فروش اینترنتیِ کتاب اعتماد کنم یا نه. می‌پرسید چه‌طور؟ قصّه دارد. در فهرستِ خرید من دو کتاب از نشر ایران‌بان بود که همین الان هم روی سایتِ این ناشر قیمت‌شان سرجمع ۲۰‌هزار و ۵۰۰ تومان است. «یک سال بدون او» و «اسم من میناست» را می‌گویم. البته، گویا خرید اینترنتیِ این کتاب‌ها مشمولِ ۴هزار و ۵۰۰ تومان تخفیف هم می‌شود. روزی که رفته بودیم نمایش‌گاه، پی این دو کتاب رفتیم تا غرفه‌ی ایران‌بان که در سالن کودک و نوجوان بود. خانومه‌‌ی آن طرفِ میز گفت کتاب «اسم من میناست» را به نمایش‌گاه نیاورده‌اند، ولی آن یکی کتابی را که می‌خواستم داشتند. نسخه‌ای که خریدم چاپ سوّم بود و قیمت پشت جلدش هم ۱۱هزارتومان که همین قیمت را پرداخت کردیم، بی دوزار تخفیف. می‌بینید؟ مغبون شدیم الکی.

:: نیّتِ من این بود که کتاب‌های «آلن دوباتن» را از نمایش‌گاه کتاب بخرم، ولی … انتشارات نیلوفر فقط کتاب «پروست چگونه می‌تواند زندگی شما را دگرگون کند» را در غرفه‌اش می‌فروخت. آقاهه‌ی آن طرفِ میز گفت چاپ «هنر سیر و سفر» تمام شده و آقاهه‌ی دیگری گفت بروم تا انقلاب و کتاب را از فروش‌گاهِ نیلوفر بخرم. من؟ حال نداشتم حتّا فکری بکنم بس که بازوهایم درد می‌کرد به خاطر حملِ کتاب‌ها. گفتم به جهنم و رفتیم تا غرفه‌ی انتشارات به‌نگار. آن‌جا هم آب پاکی را ریختند روی دست‌مان که آره، چاپِ «خوشی‌ها و مصایب کار» تمام شده. یکی دیگر از کتاب‌های آقای دوباتن را هم که نشر ملائک چاپ کرده و صدبار شبستان را، از راهروی یک تا ته، رفتیم و برگشتیم و خبری ازش نبود که نبود. خُب، یعنی می‌خواهید با رسم شکل نشان بدهم که دست از پا درازتر آیا؟ خلاصه، فردای آن روز، من رفتم تا کتاب افق. «هنر سیر و سفر» و «خوشی‌ها و مصایب کار»  را خریدم و «معماری شادمانی» را هم فراموش کردم. بعله.

:: «حافظ‌نامه» جزو فهرستِ خریدِ هولدرلین بود. قبل از عزیمت به تهران، در آدینه‌بوک دیده بود که قیمتِ دوره‌ی دوجلدی‌اش می‌شود ۳۰‌هزارتومان. کتاب را «انتشارات علمی و فرهنگی» چاپ کرده و خُب، طبعن رفتیم به غرفه‌ی ناشرِ نام‌بُرده. دوتایی دوبار قفسه‌های توی غرفه را چک کردیم و «حافظ‌نامه» را پیدا نکردیم. بعد، من گفتم شاید نامِ ناشر را اشتباهی نوشته‌ایم و شروع کردم به ورق‌زدنِ کتاب‌نامه‌ی علمی و فرهنگی و دیدم که نه، اشتباه نکرده‌ایم. فقط توی فهرست قیمت را نوشته بودند ۵۰هزارتومان که گویا قیمت چاپ جدید بود. با هولدرلین نشستیم کفِ غرفه، روی زمین. هی کم کردیم و جمع کردیم؛ کرایه‌ی خانه منهای حق‌التحریرِ من به‌علاوه‌ی هزینه‌ی بلیتِ قطار ضرب‌در پس‌انداز توی کشو تقسیم بر کادوی مادربزرگ اووووه آخر ما و حساب و کتاب؟ شیر یا خط انداختیم و تصمیم گرفتیم کتاب را بخریم. منتهی، خانومه‌ی آن طرفِ میز گفت که اصلاً «حافظ‌نامه» را به نمایش‌گاه نیاورده‌اند! ما را می‌گویید؟ تُف. البته، همان‌طور که در سیاهه‌ام دیدید بالاخره «حافظ‌نامه» را خریدیم. باورتان می‌شود؟ از ترمینال شرق، ۳۰هزارتومان.

:: کلّی کتاب بود که می‌خواستم از نشر چشمه بخرم و نشد که برویم تا کریمخان. همه با من دَم بگیرید؛ هی واااای.

:: زمانِ دانش‌جویی‌ام فقط ترم اوّل به ما بُن کتاب دادند به ارزش دوهزارتومان و همین. سال‌های بعد گفتند وزارت علوم چه و چه و دیگر خبری از بُن کتاب نشد که نشد. امسال کلّی دل‌ام را صابون زده بودم برای بُن‌کارتِ کتابِ هولدرلین. با برادر و خواهرشوهرم تبانی کرده بودم تا سهمِ آن‌ها را هم بردارم و فکر می‌کنید چی شد؟ هیچ‌‌کدام خبردار نشدیم از شروع ثبت‌نام و وقتی فهمیدیم که دیگر ظرفیّتِ سامانه‌ی کوفتی‌شان تکمیل شده بود. یکی از هم‌کلاسی‌های هولدرلین گفت سایت مربوطه از ابتدای شروع ثبت‌نام همین پیغام را می‌داد. واقعن؟

:: این را هم بنویسم و خلاص. اطلاع‌رسانی نمایش‌گاه کتاب که کلن در حدّ میوه‌فروش‌های سیّار (ما می‌گیم وانتی، شما چی می‌گین؟) هم نیست. غرفه‌ی ناشرهای کودک و نوجوان هم که همیشه‌ی این چند سال فلاکت‌بار بوده و امسال؟ بدترتر بود. قبلن یک پرده آویزان می‌کردند سر درِ سالن‌های کودک و نوجوان که ملّت بفهمند کدام ناشرها توی کدام راهروی درازِ چادرکی غرفه دارند و امسال، همین پرده هم نبود. به آقاهه‌ی نگهبانِ جلوی یکی از راهروها اعتراض کردم که آخه یعنی چی. از طرفِ مسئولین عذرخواهی کرد. ما؟ بی‌خیال نشویم؟ بشویم. بشویم. بشویم.

این فهرستِ کتاب‌هایی است که جمعه و شنبه‌ی گذشته خریدیم، از نمایش‌گاه کتاب و کتاب افق و … بیش‌ترشان را خودمان برای خودمان خریدیم و خُب، بعضی‌ کتاب‌ها را هدیه گرفتیم از دیگران و بعضی‌ کتاب‌ها را هم هدیه گرفتیم برای دیگران. کتاب‌هایی هم بود که دل‌مان می‌خواست بخریم، ولی … بگذریم. می‌خواهم حالا غُرررر نزنم و فقط توجه‌تان را به عناوین کتاب‌هایی که خریده‌ایم جلب کنم.

این را هم به اطلاع برسانم که اگر می‌خواهید بدانید کتابی در نمایش‌گاه هست یا نیست یا کجاست این‌جا را امتحان کنید.

نشر مثلث
صد مَزّه‌یِ خوشمزه، صد تصویر بامزه (آشپزی ایتالیایی، ۱۵۰۰۰ تومان)
مارک و پلو (سفرنامه، ۱۰۰۰۰ تومان)
من گوساله‌ام (کاریکاتور، ۸۵۰۰ تومان)

نشر نظر
جَک و جونورای امروزی (کتاب تصویری، ۱۰۰۰۰ تومان)

نشر نی
درخت قرمز (کتاب تصویری، قیمت ۴۰۰۰ تومان)

انتشارات معین
چهار مقاله و تعلیقات (ادبیات، ۱۰۰۰۰ تومان)
سرچشمه‌های داستان کوتاه فارسی (مطالعات ادبی، ۵۰۰۰ تومان)
تحلیل هفت‌پیکر نظامی (ادبیات، ۳۰۰۰ تومان)
ایران از آغاز تا اسلام (تاریخ، ۸۰۰۰ تومان)
پیدایش رمان فارسی (مطالعات ادبی، ۸۰۰۰ تومان)
چند نامه به شاعری جوان (نامه‌نگاری، ۳۰۰۰ تومان)
واژه‌نامک (واژه‌نامه، ۱۲۰۰۰ تومان)

نشر مرکز
پایان یک مرد (رمان ایرانی، ۸۲۰۰ تومان)
اصول شکسته‌نویسی (ویرایش، ۳۲۰۰ تومان)

نشر ایران‌بان
یک سال بدون او (رمان نوجوان، ۱۱۰۰۰ تومان)

انتشارات ققنوس
تسلی‌بخشی‌های فلسفه (فلسفه، ۸۵۰۰ تومان)
اینجا؛ نرسیده به پل (رمان ایرانی، ۸۵۰۰ تومان)
شروع یک زن (رمان ایرانی، ۴۵۰۰ تومان)

انتشارات دانشگاه تهران
مزدیسنا و ادب پارسی جلد اوّل و دوّم (ادبیات، ۶۸۰۰ و ۷۳۰۰ تومان)

انتشارات توس
دستور زبان فارسی (ادبیات، ۸۰۰۰ تومان)
ارداویرافنامه (ادبیات، ۶۵۰۰ تومان)
ایران باستان (تاریخ، ۴۰۰۰ تومان)

انتشارات مروارید
زن ظهر (رمان خارجی، ۱۵۰۰۰ تومان)

شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
هایدی (رمان نوجوان، ۲۰۰۰ تومان)
حافظ‌‌نامه (ادبیات، ۳۰۰۰۰ تومان)
شرح اشارات حافظ (ادبیات، ۳۲۰۰ تومان)

نشر آموت
خرید قلابِ ماهیگیری برای پدربزرگ (داستان کوتاه، ۶۵۰۰ تومان)
آقای پیپ (رمان خارجی، ۸۰۰۰ تومان)
عاشقانه (رمان ایرانی، ۱۰۰۰۰ تومان)
مثل زنبور (رمان خارجی، ۷۵۰۰ تومان)
پیش از آن‌که بخوابم (رمان خارجی، ۱۵۰۰۰ تومان)
باغ سیمانی (رمان خارجی، ۷۰۰۰ تومان)
خدمتکار و پروفسور (رمان خارجی، ۱۰۰۰۰ تومان)
امواج گرسنه (رمان خارجی، ۲۳۰۰۰ تومان)

انتشارات فردوس
تاریخ ادبیّات ایران جلد دوّم و جلد سوّم و چهارم (ادبیات، ۱۰۰۰۰ و ۹۰۰۰ و ۱۳۰۰۰ تومان)
سارا کرو پرنسس کوچک (رمان نوجوان، ۳۰۰۰ تومان)

انتشارات فاطمی
دستور زبان فارسی (ادبیات، ۸۵۰۰ تومان)

انتشارات سخن
دستور مفصّل امروز (ادبیات، ۱۲۵۰۰ تومان)
گُل و گیاه در هزار سال شعر فارسی (ادبیات، ۱۵۰۰۰ تومان)
سفرنامه حاج سیاح به فرنگ (سفرنامه، ۱۶۵۰۰ تومان)

انتشارات نیلوفر
هنر سیر و سفر (فلسفه، ۴۸۰۰ تومان)
استانبول (سفرنامه، ۱۸۵۰۰ تومان)
عیش مُدام (نقد ادبی، ۹۵۰۰ تومان)
پروست چگونه می‌تواند زندگی شما را دگرگون کند (نقد ادبی، ۶۰۰۰ تومان)

نشر به‌نگار
خوشی‌ها و مصایب کار (فلسفه، ۱۴۵۰۰ تومان)

نشر افق
سفر با حاج سیاح (سفرنامه، ۶۵۰۰ تومان)

نشر چشمه
باجه‌ی عوارض شهر خیالی (رمان نوجوان، ۶۵۰۰ تومان)

انتشارات هزاره ققنوس
داستانک (نقد ادبی، ۲۴۰۰ تومان)

انتشارات امیرکبیر
روباه و گلهای کاملیا (داستان بلند خارجی، ۱۲۰۰ تومان)
دیوان فرخی یزدی (شعر، ۴۵۰۰ تومان)

انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
لافکادیو (داستان نوجوان، ۱۳۰۰ تومان)
چگونه می‌توان بال شکسته‌ای را درمان کرد؟ (کتاب تصویری، ۲۶۰۰ تومان)
شبی که جروسک نخواند (داستان نوجوان، ۸۰۰ تومان)
کوچه صمصام (رمان نوجوان، ۲۰۰۰ تومان)

انتشارات مدرسه
فرخی یزدی (زندگی‌نامه، ۲۷۰۰ تومان)

نشر هرمس
آدم‌های یک نویسنده (نقد ادبی، ۷۵۰۰ تومان)

نشر نون
تعبیرهای بی‌خوابی (شعر، ۴۵۰۰ تومان)
ماهی برکه گِل‌آلود (شعر، ۵۰۰۰ تومان)
باغِ اناری (داستان کوتاه، ۶۰۰۰ تومان)
مُرادو (رمان نوجوان، ۳۸۰۰ تومان)
جزیره‌های معطل (شعر، ۱۰۰۰۰ تومان)
آهسته‌خوانی (شعر، ۶۵۰۰ تومان)
اگر انار شوم (شعر، ۴۵۰۰ تومان)

انتشارات داستان‌سرا
افشین‌های شاهرودی (شعرهای دیداری، ۲۵۰۰ تومان)

* نامِ مجموعه‌ شعری است از حسین سناپور.