دربارهی مسائل غمانگیز و یا چیزهای ناراحتکننده با بچّههایمان حرف نمیزنیم و بعد وقتی مرگی، طلاقی، تصادفی، چیزی اتفاق میافتد کاسهی چه کنم میگیریم به دست که حالا چی بگوییم و چهجوری بگوییم و خودمان که گیج میشویم هیچ، بچّهی طفلکی را هم گیجتر میکنیم. چاره چیست؟ فکر میکنم بهتر است دربارهی بخشهای ناجورِ زندگی هم با بچّههایمان حرف بزنیم و آگاهیِ کافی بدهیم تا بازیِ روزگار نتواند غافلگیرشان کند. میپرسید چگونه؟ خُب، طبیعیست که شما نمیتوانید یک روز صبح تصمیم بگیرید که بنشینید کنار تختِ بچّهتان و منتظر باشید تا وقتی از خواب بیدار شد برایش بگویید مثلاً طلاق چیست یا چرا آدمها میمیرند یا سرطان میگیرند و یا دیوانه میشوند. پیشنهادِ من این است که با ادبیاتِ داستانی این فرصت را به بچّه بدهید تا موقعیّتهای مختلف و شرایطِ گوناگون زندگی را تجربه و تصوّر کند. این روبهرویی به کودک و نوجوان میآموزد رنجها و دشواریهای متفاوتی در زندگی وجود دارد که ممکن است آدم را به ناراحتی و افسردگی یا خشم و خشونت بکشاند، ولی این احساسات دائمی نیست و همیشه برای خلاصی از هر سختی راهحلی معقول و مفید وجود دارد که مسکّن است و زندگی آدم را دوباره به آرامش و آسایش میرساند.
حرف از طلاق شد و فکر میکنم بد نیست به یک مجموعهی دوجلدیِ عالی از باربارا پارک اشاره کنم که با ترجمهی نازنین دیهیمی از سوی نشر ماهی منتشر شده است. این کتابها با عنوانهای از من نخواهید لبخند بزنم و ازدواج مادرم و بدبختیهای دیگر روایتی شاد، بامزه و متفاوت از یک رویداد ناراحتکننده است به اسم طلاق که خُب، گاهی اتفاق میافتد و باعث جدایی پدر و مادر و سرگردانیِ بچّه میشود. خانم پارک در این دو کتاب ماجرای پسرکی به نام چارلی را تعریف میکند که پدر و مادرش از هم جدا شدهاند و در پی این اتفاق، زندگیاش پُر شده از مسائل و درگیرهای تازه.
به نظر من، بچّههای ده تا پانزده ساله (و حتا بزرگترها) از خواندنِ این داستان لذّت ببرند. چرا؟ بهخاطر راویِ شوخ و شنگِ مثلاً عصبانیِ داستان، لحنِ صمیمیِ نویسنده و حرفزدن از احساساتِ پنهانِ نوجوانان. ضمناً، آنها جواب خیلی از سؤالهایشان را در این دو کتاب پیدا خواهند کرد. مثل چی؟ مثلاً اینکه چرا بعضی از پدرها و مادرها از هم جدا میشوند بی اینکه سابقهی بحث و دعوا داشته باشند؛ چه اتفاقی میافتد که زن و مردی، که قبلاً عاشق بودهاند، دیگر به ادامهی زندگی با هم علاقه ندارند؛ مشاور کیست و چه کمکی به آدم میکند؛ چرا بعضی از پدرها و مادرهایی که طلاق گرفتهاند دوباره ازدواج میکنند و … سؤالهایی از این دست.
من این دو کتاب + کتابهای میکهارته اینجا بود و عملیات دک کردن کپک را از نمایشگاه کتاب پارسال خریدم. این مدت خواندن این کتابها را به خیلیها توصیه کردهام و چندتایی یادداشت و مقاله هم دربارهشان نوشتهام. اگر میخواهید برای نوجوانان کتاب بخرید، این چهار رمان از باربارا پارک را به یاد داشته باشید.
مجموعهی جونیبی جونز هم یکی دیگر از آثار خانم پارک است که برای کودکان دبستانی نوشته. این مجموعه هم خیلی محبوب و پرفروش است. امیرمهدی حقیقت اوّلین مترجمی بود که این دخترِ زبر و زرنگِ را به بچّههای ایرانی معرّفی کرد. ترجمهی او از این مجموعه هم توسط نشر ماهی منتشر شده است. البته، در این سالها جونیبی جونز توسط ناشرها و مترجمهای مختلف در ایران چاپ شده است.
