رویترز عکس و خبری از آقا و خانم اوباما منتشر کرده است که آن‌ها را در حال خواندنِ کتابی تصویری نشان می‌دهد. ماجرا چیست؟ آقای رئیس‌جمهور و بانو به‌ مناسبت عید پاک برای کودکان کتاب خوانده‌اند. چه کتابی؟ جایی که وحشی‌ها هستند. یک کتاب تصویری که جزو ادبیات کلاسیک کودکان در آمریکا است و نویسنده‌اش، موریس سنداک است. نویسنده و تصویرگری که شهرتش را مدیون همین کتاب است و به‌خاطرش نشان کالدکوت را گرفته که جایزه‌ی بهترین کتاب کودک است. البته، آقای سنداک کلی جایزه‌ی دیگر هم گرفته است؛ از جایزه‌ی هانس کریستین آندرسن و جایزه‌ی آسترید لیندگرن تا نشان ملی هنر آمریکا. در ایالت کالیفرنیا هم مدرسه‌ای را به افتخار او نام‌گذاری کرده‌اند. و اما جایی که وحشی‌ها هستند… تاکنون ۱۹ میلیون نسخه از آن در جهان به فروش رفته است. چند اقتباس هم از این کتاب شده که یکی از آن‌ها فیلم سینماییِ آقای اسپایک جونز است به همین نام. این کتاب پرفروش در ایران هم به نام سفر به سرزمین وحشی‌ها (ترجمه طاهره آدینه‌پور. انتشارات علمی و فرهنگی. چاپ اول ۱۳۸۳) چاپ شده است.

رفتارِ آقای اوباما و خانواده‌اش در خرید کتاب و توجه آن‌ها به ادبیات کودک و نوجوان را با منشِ بزرگانِ سیاست و ادبیات در کشورمان مقایسه کنید. واقعاً چرا چهره‌های مشهور در هنر و سینما و ادبیات و سیاست ایران از ادبیات کودک و نوجوان بی‌خبرند؟ پیشنهادهای نوروزی‌شان را در خبرگزاری‌ها و ویژه‌نامه‌های مختلف نوروزی ببینید؛ هیچ‌کس خواندن کتابی را به کودکان و نوجوانان توصیه نکرده است چه برسد به این‌که وقت بگذارد و چند ساعتی در کنار کودکان بنشیند و قصه بخواند و نمایش بازی کند.

درست است که طرف‌دارِ دیوید آلموند ‌ام، ولی … راستش، از پدرِ اسلاگ خوشم نیامد. یک داستانِ کوتاه تصویری بود برای … فکر می‌کنم برای بچّه‌های یازده، دوازده ساله … که می‌خواست بگوید زندگی پس از مرگ وجود دارد. من خیلی از ربطِ تصاویر با متن سردرنیاوردم و لُری بگویم حال نکردم با کتاب. درعوض کیت، گربه و ماه را دوست داشتم. این کتاب را هم آقای آلموند برای بچّه‌های کوچک‌تر نوشته است؛ چهار تا هفت ساله‌ها. البته، در شناس‌نامه‌ی کتاب نوشته گروه سنی الف و ب. حالا اگر بچه‌تان هشت ساله هم بود، بود. مگر خودم سی‌وچند ساله نیستم؟ والا. خلاصه، داستان این کتاب درباره‌ی دختری به نام کیت است که شبی با صدای گربه‌ای از خواب بیدار می‌شود. کیت پی گربه از خانه بیرون می‌رود و شهر را در شب تجربه می‌کند. فکر می‌کنم بچّه‌ها از داستانِ لطیف و تخیلیِ دیوید آلموند و تصویرگریِ زیبا و پُر از جزئیاتِ استفن لامبرت لذّت ببرند.

کیت، گربه و ماه را انتشارات مبتکران با ترجمه‌ی ناهید معتمدی در یک قطع هیجان‌انگیز منتشر کرده و قیمتش ۱۸۰۰ تومان است. پدرِ اسلاگ هم با ترجمه‌ی نسرین وکیلی توسط انتشارات آفرینگان چاپ شده است.

بعضی از این کتاب‌ها را از نمایشگاه کتاب خریده‌ایم و بعضی را از شهر کتاب هفت حوض. چندتایی را هدیه گرفته‌ایم و چندتایی را هم خریده‌ایم برای هدیه‌دادن. خلاصه، این سیاهه‌ی کتاب‌هایی است که من و هولدرلین در اردی‌بهشت‌ماه خریده‌ایم. فهرست را بر اساسِ نامِ ناشرها و بی‌ترتیبِ خاصی نوشته‌ام. شاید به کارِ کسی بیاید. همین.

امرود
نه چهچهی، نه جیک‌جیکی (مجموعه شعر، ۸۰۰ تومان)

کتاب خیمه
باران خلاف نیست (مجموعه‌ی یادداشت، ۶۰۰۰ تومان)

سپیده باوران
روزنه (مجموعه‌ی آموزشی شعر، ۱۵۰۰۰ تومان)
کفش‌های مجنون گم گشت (مجموعه شعر، ۲۸۰۰ تومان)
گلدون شکسته (ترانه، ۲۴۰۰ تومان)

داستان‌سرا
تصویر درختان گیج (مجموعه شعر، ۸۰۰ تومان)

مروارید
مثل جوهر در آب (مجموعه شعر، ۷۹۰۰ تومان)
گشودن رمان (نظریه و نقد ادبی،۲۰۵۰۰ تومان)

شهر قلم
دنیای دوست‌داشتنی من (مجموعه کتاب‌های تصویری، هر جلد ۳۲۰۰ تومان)

هرمس
دستور زبان فارسی معاصر (ادبیات فارسی، ۷۰۰۰ تومان)
شکل‌گیری زبان فارسی (ادبیات فارسی، ۱۰۰۰۰ تومان)

طرح نو
راهنمای نظریه‌ی ادبی معاصر (نظریه و نقد ادبی،۱۳۵۰۰ تومان)

نشر نی
زبانشناسی و نقد ادبی (نظریه و نقد ادبی،۴۰۰۰ تومان)

سخن
نشانه‌شناسی مکان (نظریه و نقد ادبی،۱۱۰۰۰ تومان)

آگه
وزن چیزها (فلسفه، ۱۰۰۰۰ تومان)

آموت
خانه کاغذی (داستان بلند، ۶۰۰۰ تومان)
شووآ (رمان، ۱۹۸۰۰ تومان)

نگاه
منم ملاله (زندگی‌نامه، ۱۸۰۰۰ تومان)

سحر
درخت زیبای من (رمان، ۱۶۰۰۰ تومان)

کتاب خورشید
پاریس جشن بیکران (زندگی‌نامه، ۷۵۰۰ تومان)

مرکز
بعد از پایان (رمان، ۱۱۵۰۰ تومان)
جامعه‌شناسی سلیقه (جامعه‌شناسی، ۱۴۹۰۰ تومان)
پیش‌درآمدی بر نظریه‌ی ادبی (نظریه و نقد ادبی،۱۶۵۰۰ تومان)

مانوش
مَ ک ت و بِ م ج ا ز (کتاب تصویری، ۹۰۰۰ تومان)

امیرکبیر (کتاب‌های شکوفه)
روزی که مرغ‌ها روی سرشان ایستادند (داستان تصویری، ۱۷۰۰ تومان)

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان
گروفالو (داستان تصویری، ۲۴۰۰ تومان)
لحظه‌های سکسکه (رمان نوجوان، ۳۵۰۰ تومان)
ناروال؛ نهنگ تک‌شاخ (رمان نوجوان، ۲۸۰۰ تومان)
پیاده نظام در پیانو (رمان نوجوان، ۳۵۰۰ تومان)
شطرنج بازی کنیم ۱و ۲ (آموزشی، ۱۸۵۰ + ۲۵۰۰ تومان)
تصویرگری کتاب کودک (مطالعات ادبی، ۵۰۰۰ تومان)
سیری در سرویراستاری (مطالعات ادبی، ۳۳۰۰ تومان)
راهنمای شیوه‌های نقد ادبی (مطالعات ادبی، ۳۴۰۰ تومان)

مبتکران
کیت، گربه و ماه (داستان تصویری، ۱۸۰۰ تومان)

آفرینگان
پدر اسلاگ (داستان تصویری، ۶۰۰۰ تومان)

افق (کتاب‌های فندق)
کنسرو غول (رمان نوجوان، ۹۰۰۰ تومان)
شگفتی (رمان نوجوان، ۱۵۰۰۰ تومان)
شبِ شکار (رمان نوجوان، ۶۰۰۰ تومان)
در انتظار یک زندگی طبیعی (رمان نوجوان، ۱۱۰۰۰ تومان)
جودی کارآگاه می‌شود (رمان کودک، ۶۵۰۰ تومان)
جودی و طلسم بدشانسی (رمان کودک، ۶۵۰۰ تومان)

چکه
توفان پسر دامون (رمان نوجوان، ۱۰۵۰۰ تومان)

ماهی
از من نخواهید لبخند بزنم + ازدواج مادرم و بدبختی‌های دیگر (رمان نوجوان،۶۵۰۰ + ۶۵۰۰ تومان)
عملیات دک‌کردن کپک (رمان نوجوان، ۳۵۰۰ تومان)
میک هارته این‌جا بود (رمان نوجوان، ۴۰۰۰ تومان)

ایرانبان
اسم من میناست (رمان نوجوان، ۱۳۰۰۰ تومان)

تیسا
زندگی جوانان در شهر (مطالعات اجتماعی و فرهنگی، ۳۵۰۰ تومان)
تجربه مدرنیته به روایت فضاهای تجاری شهر تهران (مطالعات اجتماعی و فرهنگی، ۷۰۰۰ تومان)
معلم‌های نادان (نمایش‌نامه + فلسفه، ۷۰۰۰ تومان)
شهر و تجربه‌ی مدرنیته‌ی فارسی (مطالعات اجتماعی و فرهنگی، ۷۰۰۰ تومان)
درآمدی بر روایت زنانه از شهر (مطالعات اجتماعی و فرهنگی، ۱۱۰۰۰ تومان)

نون
محو (مجموعه شعر کوتاه، ۷۵۰۰ تومان)
عصرانه‌های کوه (مجموعه شعر کوتاه، ۶۵۰۰ تومان)
صالح‌تون (مجموعه کاریکاتور، ۱۷۰۰۰ تومان)
سنگِ ساقی (مجموعه داستان کوتاه، ۶۰۰۰ تومان)
اسطوره‌های سرخپوستان آمریکا (مطالعات ادبی، ۱۵۰۰۰ تومان)
قصه‌های عشق مجنون (مجموعه داستان کوتاه، ۶۵۰۰ تومان)
سیاه قصه‌ی من بود (مجموعه شعر، ۵۰۰۰ تومان)
افق در آوای پرندگان زرد (نمایش‌نامه، ۶۰۰۰ تومان)
بازگشت به ژنو (مجموعه داستان کوتاه، ۹۰۰۰ تومان)
اگر انار شَوم (مجموعه شعر، ۴۵۰۰ تومان)

“زنگ” جمع‌آوری کمک برای اجرای دوره/سال دوم طرح ارسال کتاب برای کودکان و نوجوانان تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور به صدا درآمد. جزئیات بیش‌تر را در این‌جا بخوانید.

خانوم تبسّم رفته بود برای ثبت‌نام پسرش و دیرتر آمد کتاب‌خانه. مریم و مهشاد با شهرزاد و شکیبا هم کلاس زبان داشتند امروز. به جای ساعت نه، ده و نیم آمدند. خودم هم باید برای ظهر می‌آمدم تهران، جلسه داشتیم توی اداره. این‌طوری شد که همه‌چی خیلی فوری فوتی شد وگرنه حتمن جشن خیلی بهتری می‌شد. جشن چی؟
جشن تولّد نود و چهارسالگیِ «رولد دال» را می‌گویم. هرچند همین جشنِ فوری فوتی خیلی مزه داد. جای‌تان خالی! مریم چندتایی بادکنک‌ زرد آورده بود با فانوس‌های کاغذی که کتاب‌خانه را تزئین کنند. قرار شد حنانه با شکیلا یک فهرست آماده‌ کنند از کتاب‌های «رولد دال». یاسمن اطلاعات کلّی درباره‌ی زندگی دال را از متن مقدمه یا پشت جلد کتاب‌ها درآورد. مریم یک پلاتوی مجری نوشت، توپ.  دست‌آخر خودش هم برنامه را اجرا کرد. البته با کمک شهرزاد و مهشاد با شکیبا. چهارتایی شال زرد پوشیده بودند و خیلی هم سنگ تمام گذاشتند برای آبروی دال. نفری یک کتاب از کتاب‌های دال را برای بچّه‌ها معرّفی کردند. از همین کتاب‌هایی که توی کتاب‌خانه داریم؛ غول بزرگ مهربان، چارلی و کارخانه‌ی شکلات‌سازی، تشپ کال، بدجنس‌ها، ماتیلدا و چارلی و آسانسور بزرگ شیشه‌ای. از قبل هم کارت‌پستال درست کرده بودند محض دعوت بچّه‌ها به خواندن کتاب‌های دال. در پایان برنامه هم یک نامه نوشتند برای مدیرعامل کانون، که تولّد رولد دال را تبریک گفتند و خواستند تا ایشان محبّت کنند و باقی کتاب‌های دال را هم که به فارسی ترجمه شده است به کتاب‌خانه‌ها بفرستند. آن هم نه یکی، دو جلد برای هفتصد، هشتصد بچّه‌! ده، دوازده‌تایی دست‌کم.
من قبل‌تر هم‌چین تجربه‌ای نداشتم، آن ضیق‌وقت هم قوز بالای قوز بود. کمی سخت‌ام شد امروز. تازه، بچّه‌ها هم شّر و شلوغ، آرام و قرار ندارند. گلایه کنم؟ خُب، خودم هم عجول و بی‌صبرم. نمی‌توانم غُر بزنم بهشان.  دروغ چرا، ولی یک‌جاهایی جدن کلافه شده بودم از هی سؤال‌های تمام‌ناشدنی‌شان و یا این‌که مُدام لای دست و پای آدم وول می‌خوردند. البته نیّت خیر داشتند طفلکی‌ها که مثلن کمکی کرده باشند ولی خب، ….
یک حرفی است از «رولد دال»، مرحوم می‌گوید:«اگر می‌خواهید دنیا را از دریچه‌ی چشم کودکان ببینید، چهار دست و پا روی زمین زانو بزنید و به بزرگ‌سالانی که بالای سرتان چشم‌غرّه می‌روند و به شما امر و نهی می‌کنند، نگاه کنید.» امروز، من هم یکی، دوجا این‌قدر بزرگ‌سال بودم. راضی نیستم از خودم.

راستی، بچّه‌ها «غول بزرگ مهربان» را هم دیدند.

امروز سی‌تا ببر را داغون می‌کنم یکی از کتاب‌های مجموعه‌ی قصه‌های یک‌جورکی دکتر زئوس است. اسم واقعی دکتر زئوس، تئودور زئوس گایزال است که به خاطر فیلمنامه‌ها و قصّه‌هایش، سه بار جایزه‌ی اسکار و به خاطر یک عمر آموزش و شادی‌آفرینی برای بچّه‌ها، پدرها و مادرها یه بار دیپلم افتخار گرفته و تاکنون، کتاب‌های وای،چه‌جاها که خواهی رفت!، هیچ‌وقت گفته بودم چه‌قدر خوشبختی؟، دردسرهای من در راه سولاسولیو، اسنیچ‌های باستاره و اسنیچ‌های بی‌ستاره، هورتون جوجه از تخم درمی‌آورد، اگر سیرک دست من بود، فکرش را بکن این چیزها را در خیابان مالبری دیدم، گربه‌ی ‌باکلاه، گربه‌ی باکلاه باز می‌گردد، ماروین کِی‌مونی خواهش می‌کنم همین حالا برو! توسط نشر افق به صورت متن دوزبانه با ترجمه‌ی رضی هیرمندی منتشر شده است.

در امروز سی‌تا ببر را … من داستان سوّم را دوست داشتم که درباره‌ی دختری است که یک دستگاه “فکرساز” دارد و یک‌روز، از سر تنوّع، یک فکر بدترکیب می‌سازد به اسم گلانک! و ادامه‌ی ماجرا …

امروز سی‌تا ببر را داغون می‌کنم و قصّه‌های دیگر

نوشته‌ی دکتر زئوس، ترجمه‌ی رضی هیرمندی، تهران، نشر افق، واحد کودک، کتاب‌های فندق، ۱۳۸۵، ۴۰ صفحه‌ی مصوّر، رنگی، قیمت ۱۲۰۰ تومان